Ik ben niet zo’n wedstrijdjesmens, maar ik kan me wel voorstellen dat anderen het leuk vinden. Misschien vind jij het wel wat om je gezicht vol te duwen met zoveel mogelijk gevulde koeken op de plaatselijke braderie. Of vind je het amusant om elke twee jaar een poule bij te houden vanwege het lopende EK of WK voetbal. Wat het ook is, een wedstrijdje gaat meestal over ‘leuk’. We doen het allemaal wel eens, maar tenzij je topsporter bent is je manier van leven waarschijnlijk op geen enkele manier afhankelijk van een wedstrijd.
Toch zien veel mensen het reclamevak op die manier. Omdat we het opnemen tegen andere bureau’s, of omdat het leuk lijkt om te doen, of omdat hetgeen we bedenken en maken er zo leuk uitziet. Het is niet zo moeilijk te begrijpen dat veel mensen onze industrie op die manier beschouwen. De output waar we voor verantwoordelijk zijn oogt meestal kleurrijk en opvallend en is daarom schijnbaar op een aangename manier voortgebracht.
Het zal je verbazen, maar het is gewoon werk. Reclamecreatieven die zweren dat het een roeping is of – nog erger – a way of life, kletsen uit hun nek. Geen mens die op zijn sterfbed zegt: “was ik maar wat vaker naar kantoor geweest”. Want net als iedere andere baan gaat ons werk gepaard met goede, uitdagende aspecten maar zijn ook saaie, obligate taken aan de orde van de dag. Vraag een willekeurige reclameman wat hij die dag heeft gedaan en hij vertelt over vergaderingen, het lezen van vuistdikke strategische rapportages of iemand coacht een klant zwetend door een hardnekkig probleem heen. De tijd die we overhouden om met de kleurpotloodjes en stiften te spelen is doorgaans vrij beperkt.
Kijk nu eens naar jouw vak en vraag je eens af hoe het voelt als je werk zou worden gereduceerd tot een wedstrijdje. Je zou beledigd zijn. Kun je je als tandarts, chef kok of accountant voorstellen dat jouw klant je ‘eventueel’ gaat betalen nadat je je werk hebt gedaan? Of zullen we een tiental ingenieursbureau’s uitnodigen een ingewikkelde stalen brug te tekenen en helemaal door te rekenen, tot en met de technische specificaties? Voor nop? Sommige mensen vinden dat ik hierin doordraaf, maar loop gerust eens een jaartje met me mee en je zult versteld staan hoe vaak je wordt gevraagd bepaald werk gratis te doen.
Het is het topje van de ijsberg en het is epidemisch. Zelfs multinationals met miljoenenwinsten die het je gewoon ijskoud durven vragen. Die dan zeggen dat je het vooral moet zien als een uitdaging. Als een wedstrijdje. De ontelbare verspilde uren die het gevolg zijn hebben een grote impact op de industrie. Want er is altijd wel iemand die voor veel minder werkt dan goed voor hem is.
Reacties